فعالیت تمرین ۳-۸ فیزیک دهم
دو قایق بادی مخصوص حرکت روی سطح یخزده، دارای جرمهای $$\mathbf{m}$$ و $$\mathbf{2m}$$، روی دریاچهای افقی و بدون اصطکاک قرار دارند و نیروی ثابت و یکسان $$\mathbf{\vec{F}}$$ با بادبزن به هر دو وارد میشود (شکل روبهرو). هر دو قایق از حال سکون شروع به حرکت میکنند و پس از جابهجایی $$\mathbf{\vec{d}}$$، از خط پایان میگذرند. انرژی جنبشی و تندی قایقها را درست پس از عبور از خط پایان، با هم مقایسه کنید.
پاسخ تشریحی و گام به گام تمرین ۳-۸ صفحه ۶۳ فیزیک دهم
سلام! این تمرین مقایسهی انرژی جنبشی و تندی بین دو جسم با جرمهای مختلف است که تحت نیروی یکسان و جابهجایی یکسان قرار میگیرند. این کار با استفاده از **قضیهی کار-انرژی جنبشی** انجام میشود. 😊
### ۱. مقایسهی انرژی جنبشی ($$K$$)
**قضیهی کار-انرژی جنبشی:** $$\mathbf{W}_{\text{net}} = \Delta K$$
چون هر دو قایق از حال **سکون** شروع میکنند ($$K_1 = 0$$)، تغییر انرژی جنبشی ($$\Delta K$$) برابر با انرژی جنبشی نهایی ($$K_2$$) است.
$$\mathbf{K_2 = W_{\text{net}}}$$
**محاسبه کار خالص ($$W_{\text{net}}$$):**
* تنها نیروی غیرصفری که کار انجام میدهد، نیروی بادبزن ($$\vec{F}$$) است (نیروی وزن و عمودی سطح کار انجام نمیدهند، و اصطکاک صفر است).
* نیروی $$\vec{F}$$ و جابهجایی $$\vec{d}$$ هر دو افقی و همجهت هستند، پس $$\theta = 0^\circ$$ ($$\cos 0^\circ = 1$$).
$$\mathbf{W}_{\text{net}} = F d$$
از آنجایی که **$$\mathbf{F}$$ و $$\mathbf{d}$$ برای هر دو قایق یکسان هستند،** پس کار خالص انجام شده روی هر دو قایق **باید برابر باشد**.
$$W_{\text{net, } m} = W_{\text{net, } 2m}$$
$$\mathbf{K}_{\mathbf{m}} = \mathbf{K}_{\mathbf{2m}}$$
* **نتیجهی انرژی جنبشی:** انرژی جنبشی قایق $$\mathbf{m}$$ و قایق $$\mathbf{2m}$$ **برابر** است.
---
### ۲. مقایسهی تندی ($$v$$)
انرژی جنبشی با تندی از رابطهی $$\mathbf{K = \frac{1}{2} m v^2}$$ به هم مرتبط میشوند. چون $$\mathbf{K}_{\mathbf{m}} = \mathbf{K}_{\mathbf{2m}}$$:
$$\frac{1}{2} m v_m^2 = \frac{1}{2} (2m) v_{2m}^2$$
$$m v_m^2 = 2m v_{2m}^2$$
$$v_m^2 = 2 v_{2m}^2$$
$$v_m = \sqrt{2} v_{2m}$$
* **نتیجهی تندی:** تندی قایق سبکتر ($$\mathbf{m}$$) برابر با $$\mathbf{\sqrt{2}}$$ برابر تندی قایق سنگینتر ($$\mathbf{2m}$$) است.
$$\mathbf{v}_{\mathbf{m}} \approx 1/414 v_{\mathbf{2m}}$$
**به عبارت دیگر، قایق سبکتر سریعتر از خط پایان میگذرد.**